تنگی کانال نخاع زمانی اتفاق می‌افتد که فضاهای بین ستون فقرات باریک شوند و بر نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد کنند. کانال نخاع دسته‌ای از اعصاب است که از پایه مغز خارج شده و از مرکز ستون فقرات پایین می‌رود. ریشه‌های عصبی از بند ناف منشعب شده و تنگی کانال نخاع معمولاً در طول زمان رخ می‌دهد. برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع یا تنگی مجرای نخاعی هیچ علامتی ندارند و برخی دیگر ممکن است درد، سوزن‌سوزن‌شدن، بی‌حسی و ضعف عضلانی را تجربه کنند. در ادامه این مطلب از به طب آنلاین با معرفی و بررسی کامل تنگی کانال نخاع همراه شما عزیزان هستیم.
تنگی نخاع یک یا چند ناحیه از ستون فقرات را درگیر میکند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- کانال نخاعی، فضای توخالی در مرکز هر مهره (استخوان‌های ستون فقرات که از نخاع محافظت می‌کنند)، همچنین نخاع و ریشه‌های عصبی که از کانال نخاعی عبور می‌کنند.
- فضای قاعده یا ریشه اعصابی که از نخاع منشعب می‌شوند.
- منافذ بین مهره‌ها که از طریق آن اعصاب از ستون فقرات خارج شده و به سایر قسمت‌های بدن می‌روند.
ساختارهای مختلفی در آناتومی پشت وجود دارد که برای حمایت از بدن با هم کار می‌کنند. در چهار ناحیه ستون فقرات وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- ستون فقرات گردن
- ستون فقرات سینه
- ستون فقرات کمر
- ساکروم و دنبالچه
تنگی کانال نخاع بیشتر در ستون فقرات کمر و گردن ایجاد می‌شود.
انواع تنگی کانال نخاع
دو نوع اصلی تنگی کانال نخاع وجود دارد که شامل تنگی مادرزادی و تنگی اکتسابی می‌شود. تنگی مادرزادی با فرد متولد می‌شود و معمولاً به دلیل نقص در تشکیل ستون فقرات یا کانال نخاعی است. از طرفی تنگی اکتسابی در طول زمان و به دلیل عوامل مختلفی همانند آرتروز، فتق دیسک، آسیب و انواع تومورها به وجود می‌آید.
علائم تنگی کانال نخاع
علائم تنگی مجرای نخاعی معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که فضاهای ستون فقرات باریک شوند و اغلب در قسمت پایین کمر و گردن رخ می‌دهد. باریک شدن موجب بروز فشار بر روی ستون فقرات و ساختارهای مربوطه می‌شود و علائمی را به همراه دارد. برای اکثر افراد، علائم در یک دوره زمانی به‌کندی ایجاد و پیشرفت میکند و برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. علائمی که تجربه می‌کنید به محل باریک شدن ستون فقرات شما بستگی دارد. علائم تنگی ستون فقرات در ناحیه کمر شامل موارد زیر است:
- درد در قسمت پایین کمر
- درد یا سوزش که از باسن و پاها شروع شده و معمولاً با ایستادن یا راه رفتن بدتر شده و با خم شدن به جلو بهتر می‌شود.
- بی‌حسی، سوزن‌سوزن‌شدن یا گرفتگی در پاها که در هنگام ایستادن یا راه‌رفتن بیشتر مشخص می‌شوند.
- ضعف در پاها
علائم تنگی نخاع در گردن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گردن درد
- بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن که از بازوها به سمت دست‌ها گسترش پیدا میکند
- ضعف در دست، بازو یا انگشتان
راه‌رفتن و ایستادن می‌تواند موجب بدتر شدن علائم شود و نشستن یا خم‌کردن کمر یا گردن هم ممکن است علائم را تسکین دهد. توجه داشته باشید که افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع شدید ممکن است مشکلات در نواحی زیر را تجربه کنند:
- عملکرد روده
- عملکرد مثانه
- عملکرد جنسی
علل تنگی کانال نخاع
عوامل متعددی می‌توانند در باریک شدن کانال نخاع نقش داشته باشند که منجر به تنگی مجرای نخاعی می‌شود. افزایش سن و تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات، آسیب، سایر بیماری‌ها یا شرایط ارثی می‌توانند موجب باریک شدن فضای بین مهره‌ها شوند. در ادامه با علل تنگی کانال نخاع آشنا می‌شویم.
بیشتر بخوانید : خطرناکترین دیسک کمر
افزایش سن و تغییرات مرتبط با سن در ستون فقرات
افزایش سن و تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات در یک دوره زمانی اتفاق می‌افتد و به‌آرامی موجب ازبین‌رفتن ساختار طبیعی ستون فقرات می‌شود که شایع‌ترین علل تنگی کانال نخاع محسوب می‌شوند. با افزایش سن افراد، رباط‌هایی که مهره‌های ستون فقرات را در جای خود نگه می‌دارند ممکن است ضخیم شوند. استخوان‌ها و مفاصل هم ممکن است بزرگ شوند. هنگامی که سطوح استخوان شروع به بیرون آمدن از بدن می‌کنند، این برجستگی‌ها استئوفیت (خار استخوان) نامیده می‌شوند که عبارت‌اند از:
- فتق (برآمدگی) دیسک ممکن است بر کانال نخاعی یا ریشه عصبی فشار وارد کند. دیسک‌ها همانند بالشتکی هستند که بین مهره‌ها قرار دارند و همانند ضربه‌گیر و فاصله دهنده برای ستون فقرات عمل می‌کنند. با بالارفتن سن، دیسک ممکن است خشک شود و ترک بخورد و دچار برآمدگی شود.
- هنگامی که بخشی از ستون فقرات بیش از حد متحرک می‌شود، غشاهای مفاصل فاست در پشت مهره‌ها ضخیم می‌شوند. این تلاش برای تثبیت بخش می‌تواند موجب خارهای استخوانی شود.
- اسپوندیلولیستزیس زمانی اتفاق می‌افتد که یک مهره روی مهره دیگر به جلو می‌لغزد. این وضعیت موجب ایجاد تراز ضعیف ستون فقرات شده و می‌تواند بر نخاع یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کند.
آرتروز و تنگی کانال نخاع
آرتریت هم یکی از علل شایع تنگی کانال نخاعی است. دو شکل از آرتریت که ممکن است ستون فقرات را تحت‌تأثیر قرار دهد، استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند. استئوآرتریت یک بیماری دژنراتیو مفصل است که در آن بافت‌های مفصل به‌مرورزمان تجزیه می‌شوند. این شایع‌ترین نوع آرتروز است و در افراد مسن شایع‌تر است. استئوآرتریت می‌تواند منجر به دژنراسیون دیسک و بزرگ‌شدن یا رشد بیش از حد استخوان شود که کانال‌های ریشه مرکزی و عصبی را باریک کرده و موجب تنگی مجرای نخاعی می‌شود.
درمان تنگی کانال نخاعی در جوانان
درمان تنگی نخاع در جوانان زیر 45 سال به شرح زیر است:
درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی
اولین خط درمان برای جوانان، معمولاً درمان های غیرجراحی است. این روش می‌تواند شامل موارد زیر شود:
داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی همانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
داروها : مسکن قوی برای درد عضلانی
فیزیوتراپی: یک فیزیوتراپ می‌تواند به شما در یادگیری تمریناتی برای تقویت عضلات، بهبود انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی کمک کند.
تزریق: تزریق استروئید اپیدورال یا تزریق بی‌حسی موضعی به کاهش درد و التهاب در کوتاه‌مدت کمک خواهد کرد.
جراحی
در موارد شدید که علائم با درمان‌های غیرجراحی بهبود نمی یابند، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی برای برداشتن فشار از روی نخاع و اعصاب انجام می‌شود. انواع جراحی تنگی مجرای نخاعی شامل لامینکتومی، لامینوپلاستی، فورامینوتومی و فیوژن ستون فقرات می‌شود.
درمان تنگی کانال نخاعی در میانسالان
درمان تنگی کانال نخاعی در میانسالان، یعنی افراد 45 تا 65 سال هم به دو روش درمان‌های غیرجراحی و جراحی تقسیم می‌شود. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، شل‌کننده عضلانی و داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای می‌توانند برای کمک به تسکین درد و علائم دیگر استفاده می‌شوند. از طرفی انجام فیزیوتراپی و تزریق استروئید اپیدورال یا بی‌حسی هم که در رده درمان‌های غیرجراحی قرار دارند، می‌توانند موجب بهبود شرایط فرد شوند. درصورتیکه درمان‌های غیرجراحی نتوانست کمکی به شرایط بیمار کند، جراحی لازم است.
پیاده روی برای تنگی کانال نخاع
پیاده روی می‌تواند یک ورزش عالی برای افراد مبتلا به تنگی مجرای نخاعی باشد. پیاده روی یک فعالیت کم‌فشار است که می‌تواند به بهبود دامنه حرکت، قدرت و انعطاف‌پذیری کمک کند. همچنین ممکن است به کاهش درد و سفتی کمک کند. البته، در شروع هر برنامه ورزشی جدید مهم است که ابتدا با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که برای شما بی‌خطر است. پزشک به شما کمک میکند تا یک برنامه ورزشی متناسب با نیازها و سطح تناسب‌اندام ایجاد کنید. هنگامی که تصمیم به پیاده روی گرفتید، باید چند نکته را رعایت کنید:
- با پیاده روی آرام شروع کنید و به‌تدریج مسافت و شدت خود را افزایش دهید. در پیاده روی در همان ابتدا زیاده‌روی نکنید، زیرا می‌تواند منجر به درد یا آسیب شود.
- روی زمین صاف پیاده روی کنید. از پیاده روی بر روی سطوح ناهموار که می‌تواند موجب عدم تعادل شما شود خودداری کنید.
- کفش‌های مناسب بپوشید، زیرا به محافظت از پاهای شما کمک میکند.
- درصورتیکه احساس درد دارید، استراحت کنید.
ورزش برای تنگی کانال نخاع
ورزش می‌تواند بخش مهمی از درمان تنگی کانال نخاع باشد و به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات شما، بهبود دامنه حرکت و کاهش درد کمک کند. بااین‌حال، مهم است که تمرینات مناسب را انتخاب کنید و آن‌ها را به‌آرامی انجام دهید. برخی از تمرینات خوب برای تنگی کانال نخاعی عبارت‌اند از:
تمرینات کششی: کشش می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری شما و کاهش سفتی کمک کند. حرکات کششی ملایم همانند کشش همسترینگ، کشش عضلات چهار سر و کشش خم‌شدن به جلو را امتحان کنید.
تمرینات تقویتی: تقویت عضلات اطراف ستون فقرات می‌تواند در پشتیبانی از ستون فقرات و کاهش فشار بر نخاع به‌عنوان یک ورزش برای کمر مؤثر باشد. تمرینات تقویتی ملایم همانند اسکات، لانژ و پلانک را امتحان کنید.
تمرینات هوازی: فعالیت‌های هوازی همانند پیاده روی، شنا و دوچرخه‌سواری ممکن است به بهبود سلامت کلی و کاهش درد کمک کنند. پیشنهاد می‌کنیم با فعالیت‌های سبک همانند پیاده روی یا شنا در آب گرم شروع کنید.
همچنین در اینجا 3 ورزش وجود دارد که می‌توانید برای کمک به تنگی کانال نخاع امتحان کنید:
خم‌شدن زانو به سینه
- به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین قرار دهید.
- درحالی‌که عضلات شکم خود را سفت نگه داشته‌اید، به‌آرامی یک زانو را به سمت سینه خود بکشید.
- 30 ثانیه نگه دارید، سپس با پای دیگر تکرار کنید.
- 3 ست 10 تایی انجام دهید.
کشش همسترینگ بهترین حرکت برای تنگی کانال نخاع
- به پشت دراز بکشید و یک پا را صاف به سمت بالا دراز کنید.
- با استفاده از یک حوله یا بند، پا را به سمت خود بکشید تا زمانی که احساس کشش در پشت ران خود داشته باشید.
- 30 ثانیه نگه دارید، سپس با پای دیگر تکرار کنید.
- 3 ست 10 تایی انجام دهید.
حالت گربه و گاو در درمان تنگی کانال نخاع معجزه میکند!
- از روی دست و پا شروع کنید، یعنی با دستانتان زیر شانه‌ها و زانوهایتان زیر باسنتان را نگه دارید.
- هنگام خم‌کردن پشت خود به سمت سقف، سر و دنبالچه خود را به سمت پایین خم کنید (گربه).
- هنگام قوس دادن پشت خود به سمت زمین، سر و دنبالچه خود را به سمت بالا خم کنید (گاو).
- 10 بار به آرامی بین حالت گربه و گاو حرکت کنید.
- 3 ست 10 تایی انجام دهید.
نحوه خوابیدن برای تنگی کانال نخاع
در این قسمت به معرفی بهترین حالت‌های خوابیدن برای افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع اشاره خواهیم کرد:
به پهلو بخوابید، با یک بالش بین زانوها: این حالت خوابیدن، فضای بیشتری را در کانال نخاعی ایجاد میکند و فشار را از روی اعصاب کاهش می‌دهد. برای راحتی بیشتر، می‌توانید یک بالش را زیر زانوی پایینی خود هم قرار دهید.
به پشت بخوابید، با یک بالش زیر زانوها: این حالت هم می‌تواند به کاهش فشار روی کانال نخاعی کمک کند و درد پا و کمر همزمان را کاهش دهد. برای حمایت بیشتر از کمر، می‌توانید یک حوله یا بالش را زیر قوس کمر خود قرار دهید.
توجه داشته باشید که روی شکم خوابیدن، فشار زیادی را به ستون فقرات و کانال نخاعی وارد میکند و احتمال دارد درد و بی‌حسی را افزایش دهد. همچنین به پهلو خوابیدن با پاهای صاف موجب کشیده‌شدن ستون فقرات و افزایش فشار روی کانال نخاعی می‌شود.
عوارض و فواید جراحی تنگی کانال نخاع
جراحی تنگی کانال نخاع یک روش درمانی برای باریک شدن فضای کانال نخاعی است که می‌تواند منجر به فشار بر روی نخاع و اعصاب شود. این امر می‌تواند موجب درد، بی‌حسی، ضعف و سایر مشکلات در پاها و گاهی اوقات در بازوها شود. در این بخش با فواید جراحی تنگی نخاع آشنا می‌شویم.
کاهش درد و بهبود عملکرد: هدف اصلی جراحی تنگی کانال نخاع، کاهش درد و بهبود توانایی فرد در راه‌رفتن و انجام سایر فعالیت‌ها است. اکثر افراد بعد از جراحی حداقل کاهش قابل‌توجهی از درد را تجربه می‌کنند.
جلوگیری از آسیب عصبی بیشتر: اگر فشار روی نخاع و اعصاب شدید باشد، جراحی می‌تواند از آسیب بیشتر عصبی جلوگیری کند.
همانند هر عمل جراحی، خطرات و عوارضی با جراحی تنگی مجرای نخاعی همراه است که این خطرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- عفونت
- خونریزی
- آسیب عصبی
- نشت مایع نخاعی
- درد مداوم
- بی‌ثباتی ستون فقرات
- نیاز به جراحی مجدد
مهم است که قبل از تصمیم‌گیری در مورد جراحی، درباره تمام خطرات و فواید آن با پزشک خود به طور کامل صحبت کنید.
چرا بعد از عمل تنگی کانال نخاع هنوز نمیتونم خوب راه برم؟
چند دلیل احتمالی برای مشکل راه‌رفتن شما بعد از عمل تنگی کانال نخاع وجود دارد که به شرح زیر است:
روند طبیعی بهبودی تنگی نخاع
پس از جراحی، زمان لازم برای بهبودی کامل بدن و التیام محل جراحی چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد. در این مدت، ممکن است در راه‌رفتن خود با مشکلاتی همانند ضعف، درد یا سفتی مواجه شوید.
عوارض جانبی جراحی
برخی از عوارض جانبی احتمالی جراحی تنگی کانال نخاع که می‌تواند بر راه‌رفتن شما تأثیر بگذارد عبارت‌اند از:
عفونت: عفونت در محل جراحی ممکن است موجب درد، تب و مشکل در راه‌رفتن شود.
لخته‌شدن خون: لخته‌شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) می‌تواند درد، تورم و قرمزی را به دنبال داشته باشد و در موارد شدید، ممکن است به ریه‌ها برسد و لخته‌شدن ریه را ایجاد کند.
آسیب عصبی: آسیب به اعصاب نخاعی در حین جراحی می‌تواند منجر به ضعف، بی‌حسی یا درد در پاها شود.
بی‌ثباتی ستون فقرات: اگر در حین جراحی برای تثبیت ستون فقرات از پیچ‌ومهره استفاده شده باشد، ممکن است این پیچ‌ومهره‌ها جابه‌جا شده یا شکسته شوند و درد یا مشکل در راه‌رفتن را به همراه داشته باشند.
برخی شرایط پزشکی همانند آرتروز یا ضعف عضلانی هم می‌توانند موجب مشکل در راه‌رفتن بعد از جراحی تنگی کانال نخاع شوند.
درد پا بعد از عمل تنگی نخاع
درد پا بعد از عمل تنگی نخاع، یک عارضه شایع اما معمولاً موقتی است. این درد می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله التهاب، تحریک عصبی و درد عضلات ایجاد شود. جراحی همیشه با مقداری التهاب همراه است که احتمال دارد موجب درد، تورم و قرمزی شود. این التهاب معمولاً در عرض چند روز یا چند هفته پس از جراحی به‌تدریج از بین می‌رود. از طرفی در طول جراحی، ممکن است اعصابی که از طریق کانال نخاعی عبور می‌کنند، تحریک شوند. این تحریک می‌تواند موجب درد، بی‌حسی و گزگز در پاها شود که معمولاً با گذشت زمان از بین می‌روند، اما ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد. همچنین عضلات اطراف ستون فقرات در طول جراحی کشیده و تحت‌فشار قرار می‌گیرند که این مسئله منجر به درد و سفتی شده و معمولاً در عرض چند روز یا چند هفته از بین می‌رود.
تنگی نخاع چقدر جدی است؟
تنگی کانال نخاع بسته به اینکه عصب تحت‌فشار قرار گرفته باشد و چه مقدار از ستون فقرات تحت‌تأثیر قرار گرفته باشد، شدت آن می‌تواند متفاوت باشد. تنگی مجرای نخاعی هم ممکن است با گذشت زمان بدتر شود.
رایج‌ترین درمان تنگی نخاع چیست؟
رایج‌ترین درمان برای تنگی نخاع معمولاً شامل دارو برای کاهش تورم و فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف است. فیزیوتراپی ممکن است شامل تمرینات تحرکی و تقویتی برای کمک به کاهش درد و سایر علائم باشد.
درد تنگی کانال نخاع چگونه است؟
درد تنگی ستون فقرات می‌تواند همانند درد، سفتی، سوزن‌سوزن‌شدن یا بی‌حسی باشد. درد ممکن است احساس سوزش یا دردناکی داشته باشد که هنگام راه‌رفتن، نشستن یا ایستادن بدتر می‌شود. بسته به اینکه کدام قسمت از ستون فقرات تحت‌تأثیر قرار گرفته است، این علائم می‌توانند به پا، بازو یا باسن گسترش پیدا کنند.
فروشگاه به طب نمایندگی اصلی برای فروش محصولات زایسترونیک زاپیامکس