آیا میدانید بهترین و موثرترین انواع درمان انحراف زانو چیست؟
عارضه زانوی والگوس یا انحراف زانو نوعی ناهنجاری در ساق پا است که در آن استخوان مفصل زانو به صورت زاویه دار از خط میانی بدن دور میشود. این عارضه در کودکان زیر 4 سال بیشتر دیده میشود. با گذشت زمان به دلیل عدم تعادل و نیروی زیادی که روی زانوها وارد میشود درد و آسیب مفاصل تشدید شده و بیمار دچار مشکلاتی مانند آرتریت زانو میگردد.
در حال حاضر روشهای درمانی متنوعی وجود دارد که در نهایت سبب اصلاح وضعیت زانو و توانایی راه رفتن، کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت سریع آسیب به زانو میشود. از آنجایی که سلامتی شما برای اهمیت بسیار زیادی دارد در این سری از مقالات به طب آنلاین قصد داریم در خصوص این موضوع مهم صحبت کنیم. مهمان مقاله ما باشید تا با افزایش آگاهی روند درمان خود را بهتر طی کنید.
درمان انحراف زانو به روش جراحی و غیر جراحی
در موارد خفیف عارضه انحراف زانو در نوجوانان و بزرگسالان به مرور زمان با انجام تمرینات اصلاحی بهبود پیدا میکند. در بسیاری از موارد این تمرینها سبب درمان کامل نمیشوند؛ اما از تشدید آن جلوگیری میکنند. چنانچه انحراف زانو ناشی از ابتلا به یک بیماری یا عفونت زمینهای باشد، قبل از شروع هرگونه اصلاح ارتوپدی، باید بیماری زمینهای فرد بیمار درمان شود.
درمان این عارضه در کودکان بسیار آسانتر است. برای درمان کودکان از زانوبندهای طبی مخصوص مانند زاپیامکس استفاده میشود تا به اصلاح و رشد استخوانها در موقعیت صحیح کمک کند. اگر انجام این روشها برای درمان بیماران موثر واقع نشود، انجام جراحی توصیه میشود. در ادامه مقاله در خصوص بهترین روشهای درمانی انحراف زانو صحبت خواهیم کرد.
موثرترین روشهای درمانی زانوی والگوس شامل موارد زیر است:
1. استفاده از کمپرس گرم؛ سریعترین روش کاهش درد
استفاده از کمپرس گرم یا گرما درمانی (دستگاههای موجود در فیزیوتراپی) برای کاهش درد و التهاب در مفصل زانو بسیار موثر هستند. زیرا گرما باعث افزایش گردش خون در موضع استفاده میشود. در نتیجه روند اکسیژن رسانی و تغذیه بافتها بهبود پیدا میکند. در این شرایط سلولها به مواد لازم برای ترمیم خود دست پیدا میکنند.
2. تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست؛ کاهش تورم و درد زانو
transcutaneous electrical nerve stimulation یا تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) شامل استفاده از تکانههای الکتریکی با فرکانس پایین برای تحریک اعصاب اطراف مفصل زانو است. این روش از طریق تحریک عضلات زانو سبب تقویت آن شده و باعث میشود استخوانها سریعتر به محل صحیح خود بازگردند. علاوه بر این، روش تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست سبب کاهش علائم انحراف زانو مانند: درد و تورم در اطراف مفصل زانو میشود.
3. استفاده از زانوبندهای طبی؛ موثرترین روش برای اصلاح انحراف زانو
یکی دیگر از روشهای درمان بدون جراحی انحراف زانو استفاده از زانوبندهای طبی استاندارد است. زانوبندها به مرور زمان سبب اصلاح و تغییر محل استخوان زانوهای دارای انحراف میشود. یکی از بهترین زانوبند طبی برای این افراد، زانوبند زاپیامکس است. این زانوبندها به دلیل گرما و لرزش خفیفی که در عضلات اطراف استخوانها ایجاد میکنند، سبب بهبودی سریعتر وضعیت بیماران میشوند.
4. تحریک الکتریکی عصبی عضلانی؛ روش موثر برای افزایش تعادل
در روش تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (Neuromuscular electrical stimulation) (NMES) مانند روش TENS از تکانههای الکتریکی برای تحریک عضلات اطراف مفصل زانو است. این روش به افزایش قدرت عضلانی و کاهش تعادل مفصل زانو کمک کند.
5. تغییر سبک زندگی؛ جلوگیری از تشدید انحراف زانو
از جمله راههای جلوگیری از افزایش انحراف زانو در کودکان و بزرگسالان تغییر سبک زندگی است. تغییر سبک زندگی شامل: استفاده از کفش مناسب (کفی استاندارد)، زانوبند، کاهش وزن (رسیدن به تناسب اندام) و تلاش برای راه رفتن به صورت صحیح است. افزایش وزن فشار بیشتری بر زانوهای شما وارد کرده و درمان انحراف زانو را به تعویق میاندازد.
6. جریان تداخلی (IFC)؛ یکی از موثرترین انواع درمان انحراف زانو
برخلاف روشهای دیگر که عضلات اطراف استخوان تحریک میشدند، در روش جریان تداخلی (Interferential Therapy) از جریانهای الکتریکی با فرکانس بالا برای تحریک اعصاب اطراف مفصل زانو استفاده میشود. در این روش از طریق افزایش جریان خون، بیماران سریعتر بهبود پیدا کرده و به دلیل کاهش درد در ناحیه آسیب دیده قادر به انجام فعالیتهای بیشتری خواهند بود.
7. اولتراسوند درمانی؛ تحریک جریان خون و افزایش قدرت عضلات
اولتراسوند (Ultrasound therapy) درمانی شامل استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای نفوذ به پوست و تحریک جریان خون در ناحیه آسیب دیده است. این روش از طریق افزایش جریان و تقویت عضلات سبب کاهش درد و التهاب در مفصل زانو شده و به اصلاح سریعتر وضعیت استخوانها کمک میکند.
این قابلیت اولتراسوند در زانوبند زاپیامکس وجود دارد که میتوانید آن را بخرید و از این تکنولوژی بهره ببرید
8. تحریک الکتریکی عضلات؛ روش موثر برای کاهش تعادل
Electrical stimulation of muscles یا تحریک الکتریکی عضلات شامل استفاده از تکانههای الکتریکی برای تحریک عضلات اطراف مفصل زانو است. با این روش قدرت عضلات، تعادل و بی ثباتی زانوی افراد دارای انحراف زانو بهبود پیدا میکند.
9. تمرینات تقویتی؛ کمک به اصلاح وضعیت انحراف زانو
انجام تمرینات تقویتی سبب بهبود قدرت عضلات اطراف مفصل زانو میشود. انجام تمرینات تقویتی در فیزیوتراپی موجب از طریق افزایش تعادل به بهبود عملکرد کلی زانو کمک میکند. بهترین تمرینات تقویتی شامل: تمرینهای اسکات، لانژ، پرس پا و تمرینات باند مقاومتی است.
10. تمرینات کششی؛ افزایش انعطاف پذیری زانو
انجام تمرینات کششی سبب بهبود وضعیت انعطاف پذیری عضلات اطراف مفصل زانو میشوند. تمرینات کششی در کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی افراد دارای انحراف زانو موثر هستند. تمرینات کششی شامل: تمرینات کشش همسترینگ، کشش عضلات چهار سر ران و کشش ساق پا هستند.
11. تمرینات تعادلی و پایداری؛ کاهش خطرات ناشی از عدم تعادل
انجام تمرینات تعادلی و پایداری در بهبود ثبات مفصل زانو موثر هستند و خطر سقوط و سایر آسیبهای موثر دیگر را کاهش میدهند. بهترین تمرینات تعادلی برای بیماران دارای انحراف زانو شامل: ایستادن فلامینگو و راه رفتن روی پاشنه و پنجهی پا است.
12. ماساژ تراپی؛ موثرترین روش برای افزایش جریان خون
یکی از بهترین روشهای درمانی برای افزایش جریان خون و کاهش درد، ماساژ تراپی است. در این روش تحرک مفصل و وضعیت کشش عضلات بهبود پیدا کرده و به دلیل افزایش گردش خون، درد و التهاب بیمار کاهش پیدا میکند. ماساژ تراپی زیر نظر فرد متخصص به بهبود عملکرد کلی زانو کمک میکند.
13. تحلیل روش راه رفتن و آموزش به بیماران انحراف زانو
تجزیه و تحلیل روش راه رفتن بیماران می تواند به افزایش تعادل و درمان این بیماران کمک کند. تمرین راه رفتن سبب بهبود الگوهای حرکتی کلی و کاهش استرس روی مفصل زانو بیماران میشود. توه داشته باشید، این کار باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
14. جراحی؛ آخرین روش برای درمان انحراف زانو
چنانچه روشهای درمانی ذکر شده برای درمان بیماران دارای عارضه انحراف زانو موثر واقع نشود و بیمار دارای انحراف شدید زانو باشد، روش جراحی انتخاب میشود. در حال حاضر روشهای جراحی مختلفی برای جراحی انحراف زانو وجود دارد. نوع روش جراحی متناسب با شرایط بیمار انتخاب میشود.
روشهای جراحی برای انواع درمان انحراف زانو شامل موارد زیر است:
- آزاد کردن بافت نرم اطراف استخوان
- استئوتومی (برداشتن بخشی از استخوان)
- کوتاه کردن استخوان ران دارای انحراف
- تعویض قسمتی از مفصل زانو (مخصوص بزرگسالان)
- آرتروسکوپی (در این روش یک برش کوچک در مفصل زانو ایجاد شده و با استفاده از یک دوربین کوچک وضعیت بیمار بررسی میشود)
- بازسازی رباط (بازسازی رباط شامل ترمیم یا جایگزینی رباطهای آسیب دیده برای کمک به افزایش تعادل زانو در بیماران است)
- افزایش طول همسترینگ برای از بین بردن انقباضات بیش از حد در اطراف زانو
موثرترین و متداولترین روش برای درمان انحراف زیاد زانو جراحی استئوتومی است. در این روش عضلات استخوان درشت نی را برش میدهند و آن را اصلاح میکنند. با این روش فشار زانو کاهش پیدا کرده و به مرور زمان وضعیت حرکتی و تعادل بیمار افزایش پیدا میکند.
بهترین تمرین برای درمان انحراف زانو
فیزیوتراپی در تقویت و اصلاح زانوها بسیار موثر است. متناسب با میزان تغییر شکل و علت آسیب، فیزیوتراپیست تمرینات موثری را پیشنهاد میکند که برای تقویت عضلات ساق، لگن و ران طراحی شده است. انجام تمرینات اصلاحی برای درمان و کاهش علائم بیمار موثر است.
بیشتر بخوانید : درمان زانو درد شدید در خانه
موثرترین تمرینهای فیزیوتراپی برای کاهش علائم و درمان انحراف زانو عبارتند از:
1. کشش مچ پا خمیده با کش ورزشی
این تمرین به کشش عضلات خم کننده ران و تقویت مچ پا کمک میکند. برای انجام تمرین کشش بند مچ پا خمیده (Leaning Ankle Band Stretches) به صورت زیر عمل کنید:
- مرحله 1: برای انجام این تمرین در ابتدا یک نوار کششی مخصوص را در اطراف یکی از زانوهای خود ببندید (انتهای دیگر باند باید به سطح محکمی مانند دیوار متصل باشد).
- مرحله 2: پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و نزدیک دیوار قرار داشته باشید.
- مرحله 3: پای متصل به نوار کششی را به آرامی به دیوار نزدیک کرده و مجددا دور کنید.
- این حرکت را چندین مرتبه تکرار کنید تا در پاهای خود احساس کشش داشته باشید.
- این تمرین را میتوانید چندین مرتبه تکرار کنید.
1. کشش مچ پا خمیده با کش ورزشی بهترین حرکت برای تقویت عضلات
این تمرین به کشش عضلات خم کننده ران و تقویت مچ پا کمک میکند. برای انجام تمرین کشش بند مچ پا خمیده (Leaning Ankle Band Stretches) به صورت زیر عمل کنید:
- مرحله 1: برای انجام این تمرین در ابتدا یک نوار کششی مخصوص را در اطراف یکی از زانوهای خود ببندید (انتهای دیگر باند باید به سطح محکمی مانند دیوار متصل باشد).
- مرحله 2: پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و نزدیک دیوار قرار داشته باشید.
- مرحله 3: پای متصل به نوار کششی را به آرامی به دیوار نزدیک کرده و مجددا دور کنید.
- این حرکت را چندین مرتبه تکرار کنید تا در پاهای خود احساس کشش داشته باشید.
- این تمرین را میتوانید چندین مرتبه تکرار کنید.
2. حرکت کشش زانو تک پا، موثرترین تمرین برای اصلاح انحراف زانو
بالا آوردن پا به صورت مستقیم علاوه بر تقویت عضلات در اصلاح انحراف زانو موثر است. برای تاثیرپذیری از تمرین بالا آوردن زانو (Raise the knee) به صورت زیر عمل کنید:
- در ابتدا روی زیرانداز مناسب یا مت یوگا به پهلو دراز بکشید (سعی کنید تمام بدنتان در یک راستا قرار داشته باشد)
- زانوی راست خود را خم کرده و به سمت سینه بکشید.
- برای کشش بیشتر با دستها زیر زانو را گرفته و به سمت سینه فشار دهید.
- سپس پای خود را آرام روی زمین قرار دهید.
- حال این تمرین را برای پای بعدی تکرار کنید.
3. حرکت پل باسن؛ تمرین مناسب برای کاهش درد و افزایش تعادل زانو
یکی از بهترین روشهایی که سبب بهبود و تقویت عضلات زانو میشود، تمرین پل باسن (hip bridge) است. در این تمرین بیماران باید تلاش کنند که تعادل خود را در حین تمرین حفظ کرده و با کمترین انحراف در زانوها از روی زیرانداز بلند شوند.
برای اینکه حرکت پل باسن را به درستی انجام دهید باید به صورت زیر عمل کنید:
- در ابتدا روی زیرانداز یا مت یوگا دراز بکشید.
- زانوهای خود را به اندازه 90 درجه خم کنید.
- پاهای خود را روی سطح زمین قرار داده و باسنتان را بلند کنید.
- هنگام بلند کردن باسن باید انقباض را در عضلات سرینی ران خود احساس کنید.
- چند دقیقه در این حرکت باقی بمانید.
- چنانچه این حرکت برایتان آسان بود این تمرین را میتوانید با یک پا انجام دهید.
- تمرین پل باسن را می توانید در 10 ست تکرار کنید.
آیا درمان انحراف زانو پس از 18 سالگی موثر است؟
سنی که در آن جراحی درمان انحراف زانو بهتر است انجام شود، زیر 18 سال است. با این حال در حال حاضر روشهای درمانی موثری مانند: فیزیوتراپی و جراحی وجود دارد که بیماران بالای 18 سال نیز بهبود پیدا میکنند.
آیا عارضه انحراف زانو ناشی از یک مشکل ژنتیکی است؟
بیماری انحراف زانو تا حدی ناشی از اختلالات ژنتیکی است. با این حال در بیشتر موارد بیماران به دلیل مشکلات ناشی از نقص در صفحات رشد و مشکلات استخوانی دچار انحراف زانو میشوند.
مدت زمان بهبودی بعد از عمل انحراف زانو
زمان بهبودی پس از عمل جراحی بستگی به وضعیت بیمار و نوع عمل جراحی دارد. معمولا مدت زمان بهبودی کامل بسیاری از بیماران از چند هفته تا چند ماه متغیر است.
امتیاز شما به این مقاله