تعویض مفصل زانو خطرناک است؟ جراحی‌های کم خطرتر زانو را بشناسید

تعویض مفصل زانو، تحمل وزن زانوی آسیب‌دیده، فرسوده یا بیمار را بازیابی می‌کند. هدف از تعویض مفصل زانو از بین بردن درد و بازگرداندن تحرک به این مفصل کلیدی است. تعویض مفصل زانو به عنوان آرتروپلاستی زانو یا بازسازی زانو نیز شناخته می‌شود. جراح انتهای استخوان‌هایی که مفصل زانو را تشکیل می‌دهند با اجزای فلزی یا پلاستیکی می‌بندد یا یک پروتز به شکل مفصل کاشت می‌کنند. این عمل زانو را قادر می‌سازد تا به درستی حرکت کند. تعویض مفصل زانو به بیمارانی که زانوهایشان را به دلیل استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید یا آرتریت پس از سانحه تحلیل رفته کمک می‌کند.

هر ساله بیش از 600000 عمل جراحی تعویض مفصل زانو در ایالات متحده انجام می‌شود. اکثر بیماران بین 50 تا 80 سال سن دارند. بیش از 90 درصد بیماران بهبود چشمگیری در سطح درد و تحرک تجربه می‌کنند. تا زمانی که بیمار دستورات جراح را برای مراقبت از زانو دنبال کند، در 90 درصد موارد، زانوی تعویضی پس از 15 سال هنوز به خوبی عمل می‌کند و 80 تا 85 درصد از تعویض‌ها 20 سال با کیفیت کار می‌کنند. در این مقاله از سایت پزشکی به طب ابعاد کلی جراحی تعویض مفصل زانو را مورد بررسی قرار می‌دهد تا کمکی برای آگاهی رسانی به بیماران باشد.

ایا عمل تعویض مفصل زانو خطرناک است؟ انواع متداول جراحی‌های تعویض مفصل زانو

چهار نوع اصلی جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:

• تعویض کامل زانو
• تعویض تک بخش (جزئی) زانو
• تعویض کاسه زانو (آرتروپلاستی کشکک فمورال)
• تعویض پیچیده یا اصلاح شده زانو

چندین نوع تعویض مفصل زانو و همچنین روش‌های جراحی متفاوتی وجود دارد. پزشک و جراح ارتوپد باید به بیمار کمک کنند تا با در نظر گرفتن وضعیت زانو و سلامت عمومی، بهترین گزینه را انتخاب کند.

تقریبا همه پزشکان قبل از توصیه جراحی تعویض مفصل زانو روش‌های غیر تهاجمی و راهکارهای پیشگیری کننده مانند مصرف ویتامین برای زانو درد را به افراد پیشنهاد می‌دهند. چون عمل تعویض مفصل زانو علاوه بر هزینه‌های زیاد و دوران نقاهت بالا عوارضی هم به همراه دارد.

تعویض مفصل زانو به صورت کامل

بیشتر عمل‌های تعویض کامل زانو شامل تعویض سطح مفصل در انتهای استخوان ران (فمور) و سطح مفصل در بالای استخوان ساق پا (درشت نی) است.

تعویض کامل زانو همچنین ممکن است شامل تعویض سطح زیرین کاسه زانو (کشکک) با یک گنبد پلاستیکی صاف باشد. برخی از جراحان ‌ترجیح می‌دهند در صورت امکان، کشکک طبیعی را حفظ کنند، اما گاهی اوقات لازم است در حین عمل تصمیم‌گیری شود.

اگر قبلا یک عمل جراحی برای برداشتن کامل کشکک انجام داده‌اید (کشکک‌کشی)، این کار مانع از تعویض زانو نمی‌شود، اما ممکن است بر نوع قطعه جایگزین (پروتز) که جراح استفاده می‌کند، تاثیر بگذارد.

 برخی از پزشکان بر این باورند که بهترین راهکار برای مدیریت زانو درد قدم گذاشتن در مسیر درمان زانو درد خانگی است. چون بخش اعظم مشکلات زانو درد ناشی از سبک زندگی ناسالم و افزایش وزن است. پس قبل از اینکه سراغ تعویض مفصل زانو بروید مسیر درمان خانگی آن را امتحان کنید.

تعویض جزئی مفصل زانو یکپارتیمنتال

اگر آرتریت فقط یک طرف زانو را درگیر کند (معمولا سمت داخلی) ممکن است یک تعویض جزئی (تک قسمتی) زانو انجام شود.

زانو دارای سه بخش است: قسمت داخلی (معدنی)، بیرونی (جانبی) و کاسه زانو (کشکک رانی). اگر آرتریت فقط یک طرف زانوی را درگیر کند امکان دارد جایگزینی نیمه زانو (که گاهی اوقات به آن تعویض تک بخش یا جزئی گفته می‌شود) وجود داشته باشد. از آنجایی که ‌این کار نسبت به تعویض کامل زانو تداخل کمتری با زانو دارد، معمولا به معنای بهبودی سریع‌تر و عملکرد بهتر تعریف می‌شود.

تعویض جزئی زانو از طریق یک برش کوچک‌تر از تعویض کامل زانو با استفاده از تکنیک‌هایی به نام جراحی کاهش  کم تهاجمی ‌انجام خواهد گرفت. یک برش کوچک‌تر زمان بهبودی را بیشتر کاهش می‌دهد. تعویض جزئی زانو برای همه مناسب نیست زیرا باید رباط‌های قوی و سالمی ‌در داخل زانوی خود داشته باشید. گاهی اوقات این موضوع تا زمان جراحی مشخص نمی‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که تعویض جزئی زانو انجام می‌دهند، نسبت به افرادی که تعویض کامل زانو انجام می‌دهند، احتمال بیشتری دارد که زانو را اصلاح کنند. از هر 10 نفر یک نفر بعد از 10 سال به جراحی بیشتری نیاز دارد. حتی اگر این عمل شامل تداخل کمتری با زانو باشد، اغلب یک عمل پیچیده‌تر از تعویض کامل زانو است. بنابراین گاهی جراح ‌ترجیح می‌دهد یک جایگزین کامل زانو قابل پیش بینی‌تر را به بیمار پیشنهاد دهد.

تعویض کاسه زانو یا آرتروپلاستی یا کشکک فمورال

تعویض کاسه زانو شامل تعویض فقط سطح زیرین کاسه زانو و شیار آن یعنی تروکلئا است، در صورتی که ‌این تنها قسمت‌هایی هستند که تحت تاثیر آرتریت قرار گرفته‌اند.

این عمل نسبت به تعویض کامل زانو میزان شکست بیشتری دارد، که ممکن است به دلیل پیشرفت آرتریت به سایر قسمت‌های زانو باشد. برخی از جراحان تعویض کامل زانو را توصیه می‌کنند زیرا نتایج قابل پیش بینی‌تر است. برخی دیگر احساس می‌کنند که اگر مفصل زانو تحت تاثیر آرتریت قرار نگرفته باشد، بهتر است بقیه مفصل زانو را حفظ کنند. این عمل فقط برای حدود 1 نفر از هر 40 نفر مبتلا به آرتروز مناسب خواهد بود.

جایگزینی پیچیده یا اصلاح شده مفصل زانو

اگر در حال انجام تعویض مفصل دوم یا سوم در همان زانو هستید، یا اگر آرتریت بسیار شدید است، نیاز به تعویض مفصل زانو به صورت کامل دور از ذهن نیست. برخی از افراد ممکن است به نوع پیچیده‌تری از تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشند. دلایل معمول این امر عبارتند از:

• از دست دادن عمده استخوان به دلیل آرتریت یا شکستگی
• تغییر شکل عمده زانو
• ضعف رباط‌های اصلی زانو

مفصل‌های جایگزین معمولا دارای ساقه بلندتری هستند که به اجزای آن اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری در حفره استخوان ثابت شوند. این اجزا همچنین ممکن است در مرکز زانو به هم متصل شوند تا یک لولا تشکیل و ثبات بیشتری ایجاد کنند. امکان دارد از قطعات اضافی فلز یا پلاستیک برای جبران هر گونه استخوان برداشته‌شده یا به شدت آسیب‌دیده استفاده شود.

مزایا جراحی و تجربه بیماران تعویض مفصل زانو

چندین مزیت احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو وجود دارد که عبارتند از:

• رهایی از درد
• تحرک بهبود یافته
• بهبود کیفیت زندگی زیرا فعالیت‌های روزمره و ورزش آسان‌تر است.

تحقیقات نشان داده است که از هر پنج نفری که جراحی تعویض مفصل زانو انجام داده‌اند، چهار نفر از زانوی جدید خود راضی هستند. برای افرادی که خوشحال نیستند، دلیل اصلی نارضایتی، درد مداوم است که ممکن است به دلیل مشکل در عمل نباشد. اگر قبل از عمل جراحی، آسیب نسبتاً جزئی مفصلی داشته باشید این خطر بیشتر است. اگر آسیب مفاصل خیلی شدید نباشد بهتر است به جای جراحی تعویض مفصل زانو، درمان‌های غیرجراحی را انتخاب کرد. برخی از مشکلات زانو به دلیل وضعیت وخیم بودن آن درمانی غیر از جراحی ندارد به همین دلیل بعد از جراحی مراقبت‌های بعد از عمل در روند بهبودی نقش بسیار مهمی دارند. یکی از مهم‌ترین علت‌هایی که پزشکان بر خرید زانوبند زاپیامکس تاکید دارند به خاطر اثرگذاری بسیار زیاد آن روی مفصل زانو بعد از جراحی است.

معایب جراحی و عوارض تعویض مفصل زانو

معایب احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو می‌تواند شامل فرسودگی مفاصل جایگزین در طول زمان، مشکلات در برخی حرکات و بی‌حسی باشد. تعویض مفصل زانو در مراحل اولیه آرتریت چندان موثر نیست. زمانی که آرتریت پیشرفته‌تر باشد، می‌توانیم نسبت به یک نتیجه خوب اطمینان بیشتری داشته باشیم. معایب احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:

• یک زانوی جایگزین هرگز نمی‌تواند به خوبی یک زانوی طبیعی باشد – اکثر مردم به مفصل مصنوعی حدود سه چهارم نمره طبیعی می‌دهند.
• بیشتر تعویض‌های زانو برای خم شدن به‌اندازه زانوی طبیعی طراحی نشده‌اند. اگرچه معمولا امکان زانو زدن وجود دارد، اما برخی از افراد هنگام فشار بر مفصل تعویض شده احساس ناراحتی می‌کنند.
• همچنین ممکن است از مقداری کلیک یا کوبیدن در تعویض زانو مطلع باشید.
• در ابتدا تجربه کمی ‌بی‌حسی در لبه بیرونی جای زخم دور از ذهن نیست. این معمولا طی حدود دو سال بهبود می‌یابد، اما کاملا به حالت عادی باز نمی‌گردد.
• مفصل جایگزین پس از مدتی احتمال فرسودگی یا شل شدگی دارد

بیشتر تعویض‌های زانو ۲۰ سال یا بیشتر ماندگاری دارند، بنابراین بیماران جوان‌تر احتمال بیشتری دارد که در دوره‌های بعدی زندگی به عمل جراحی مجدد زانو نیاز داشته باشند.

موارد احتمالی که نیاز به جراحی مجدد زانو را افزایش می‌دهد

• داشتن اضافه وزن
• انجام کارهای دستی سنگین
• دویدن یا انجام ورزش‌های شدید

جایگزین‌هایی برای جراحی تعویض مفصل زانو

اکثر پزشکان قبل از در نظر گرفتن جایگزینی زانو، درمان‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه) را توصیه می‌کنند. اگر گزینه‌هایی مانند مسکن‌ها یا درمان‌های ورزشی را امتحان کرده‌اید و نتیجه بخش نبود، ممکن است بخواهید در مورد جایگزین‌های جراحی برای تعویض مفصل زانو فکر کنید. جایگزین‌های تعویض مفصل زانو عبارتند از:

شستشو و دبریدمان آرتروسکوپی اولین جایگزین تعویض مفصل زانو

تکنیک‌های جراحی که از طریق سوراخ کوچک (آرتروسکوپی) برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده و حذف زباله‌ها از مفصل زانو قابل استفاده هستند. اگر علائم مکانیکی مانند قفل شدن زانو وجود داشته باشد، با برداشتن قطعات سست استخوان و غضروف ممکن است نیازی به تعویض زانو در آن مرحله نباشد. البته شواهدی که تاثیر جراحی آرتروسکوپی بر درمان آرتریت را اثبات کند هنوز به اندازه کافی نیست.

میکرو شکستگی نوع دیگری از جراحی که با کمترین زخم انجام خواهد شد

این عمل که توسط جراح با یک سوراخ کوچک انجام می‌شود، شامل ایجاد سوراخ‌هایی در سطوح در معرض استخوان با مته یا پین است. این امر غضروف جدید را تشویق می‌کند تا از مغز استخوان کمک گرفته و روند رشد را دوباره انجام دهد. پزشکان این تکنیک را برای درمان آرتریت پیشرفته مناسب نمی‌دانند و به همین دلیل آن را توصیه نمی‌کنند.

استئوتومی؛ جایگزینی برای تعویض مفصل زانو که با بریدن استخوان همراه است

این عمل جراحی برای کمک به بیماران جوان توصیه خواهد شد. شامل بریدن استخوان ساق پا به صورت متقاطع و ایجاد گوه‌ای برای جابجایی بار از ناحیه تحت تاثیر آرتریت است. استئوتومی‌ به عنوان راهی برای به تعویق انداختن عمل تعویض مفصل زانو در نظر گرفته می‌شود. با این حال، می‌تواند انجام موفقیت‌آمیز تعویض کامل زانو را بعدا دشوارتر کند – به خصوص اگر در طول استئوتومی، جراح مجبور باشد رباط جانبی داخلی را در سطح داخلی زانو برش دهد. اگر قسمت خارجی زانو تحت تاثیر آرتروز قرار گرفته باشد، این عمل در انتهای استخوان ران انجام خواهد شد تا بار به داخل زانو منتقل گردد.

گاهی اوقات روزنه‌های امیدی برای اینکه جراحی را کنسل کرد وجود دارد. چون جراحی آخرین مرحله درمان است. برای اینکه به انواع راه‌های درمان زانو درد پی ببرید پیشنهاد می‌کنیم به مطالعه مقاله لینک داده شده بپردازید.

درمان غضروفی اتولوگ (ACT)، از طریق پرورش غضروف بیرون از زانو

اگر فقط غضروف سخت آسیب دیده باشد، می‌توان غضروف جدید را در یک لوله آزمایش از سلول‌های خود رشد داد. سپس جراح غضروف جدید را روی ناحیه آسیب دیده اعمال خواهد کرد. این تکنیک عمدتا برای ‌ترمیم نواحی کوچک آسیب غضروف ناشی از آسیب تصادفی به مفصل زانو طراحی شده است. هنوز برای آرتریت ثابت نشده و فقط برای بیماران جوان‌تری که سلول‌های غضروفی فعال‌تر دارند مناسب‌تر به نظر می‌رسد. بنابراین معمولا فقط به عنوان بخشی از یک آزمایش تحقیقاتی محسوب می‌گردد، همانطور که تکنیک‌های جدیدتر با استفاده از سلول‌های بنیادی انجام می‌شود.

نکات اصلی که باید درباره تعویض مفصل زانو دانست

بیمار فقط در صورتی به تعویض مفصل زانو نیاز خواهد داشت که درد، سفتی، بی ثباتی یا از دست دادن عملکردی زانو داشته باشد، و زندگی و فعالیت‌های روزانه فرد را مختل کند. اگر آرتروز زانو دارید، لزوما نیازی به تعویض مفصل زانو نیست. اما اگر زانو در اثر آرتروز آسیب‌دیده باشد و درد، ناتوانی یا سفتی آن اثرات جدی بر فعالیت‌های روزانه داشته باشد، ارزش امتحان کردن دارد.

البته همیشه تیم مراقبت‌های بهداشتی قبل از تعویض مفصل زانو، پیشنهاد اقدامات اولیه و درمان‌های جایگزین را می‌دهند و معمولا جراحی تعویض مفصل زانو به عنوان گزینه آخر انجام خواهد شد. استفاده از زانوبند زاپیامکس، درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و کاهش وزن گزینه‌های غیر تهاجمی برای درمان زانودرد هستند.

جراح ارتوپد با در نظر گرفتن سن، سلامت و سطح فعالیت در مورد گزینه‌های جراحی و مزایا و معایب احتمالی انجام یا به تعویق انداختن جراحی پیشنهاداتی ارائه خواهد داد. اکثر افرادی که تعویض مفصل زانو انجام می‌دهند معمولا بالای 60 سال دارند. هر چه زودتر تعویض مفصل زانو انجام پذیرد، احتمال اینکه در نهایت به جراحی بیشتری نیاز داشته باشید بیشتر می‌شود. با این حال، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه اگر منتظر نمانید تا زانو بسیار سفت یا تغییر شکل دهد، نتیجه جراحی امکان دارد بهتر باشد.

سوالات پر تکرار درباره تعویض مفصل زانو

1.بهترین راه‌کار برای مراقبت بعد از عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

باید بگوییم سنگ بنای مراقبت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو فیرزیوتراپی و ورزش است. اما چون بیماتر مشکل حرکتی دارد توان مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی را ندارد و یا به سختی مقدور می‌شود که در نتیجه بسیاری از افراد آن را رها می‌کنند.

ولی جای نگرانی نیسن چون زانوبند زاپیامکس با مجهز بودن به تکنولوژی‌های پیشرفته اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس عملی مشابه فیزیوتراپی را برای بیمار به وجود می‌آورد. این زانوبند برقی که با نام اختصاری زانوبند UIC زاپیامکس شناخته می‌شود تمام مشکلات و موانع فیزیوتراپی را حل کرده و روند درمان و بهبودی را در خانه برای بیماران محیا ساخته است.

2. آیا دلایلی وجود دارد که فردی نتواند تعویض مفصل زانو انجام دهد؟

متاسفانه، برخی از افراد شرایط تعویض مفصل زانو را ندارند، حتی اگر آرتریت آن‌ها بسیار بد باشد. این شرایط عبارتند از:

عضلات چهارسر ران فرد بسیار ضعیف باشد و توان حمایت از مفصل جدید زانو را نداشته باشند. زخم‌های باز عمیق یا طولانی مدت در پوست زیر زانو وجود دارد که خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

3. تعویض مجدد مفصل زانو بعد از چند سال امکان‌پذیر است؟

‌ایمپلنت‌های جایگزین زانو حداقل برای 15 تا 20 سال در 85 تا 90 درصد بیماران عمل کنند. با این حال، ایمپلنت‌ها برای همیشه دوام نمی‌آورند. پس از یک دوره 15 تا 20 ساله، ساییدگی و پارگی عمومی اغلب باعث شل شدن ایمپلنت خواهد شد و ضرورت تعویض را بالا می‌برد.

هنگامی‌که علائمی مانند درد، ذرات سست ایمپلنمت، بی ثباتی زانو و عفونت ظهور می‌یابند، جراحان ارتوپد انجام جراحی اصلاح زانو را برای جایگزینی ایمپلنت اصلی توصیه می‌کنند. عفونت، به ویژه، نیاز به یک جراحی تجدید نظر فوری دارد. عفونت پس از جراحی تعویض مفصل زانو نادر است، اما اگر باکتری به بدن وارد شود، ایمپلنت جایگزین زانو نمی‌تواند از خود در برابر عفونت دفاع کند.

4. مدت زمان عمل تعویض مفصل زانو چقدر است؟

عمل تعویض کامل زانو معمولا حدود 60 تا 90 دقیقه طول می‌کشد، اما باید انتظار داشته باشید که بیش از دو ساعت در اتاق عمل باشید.

5. راه رفتن بعد از عمل تعویض مفصل زانو بعد از چه مدت است؟

اکثر بیماران در عرض دو یا سه روز پس از جراحی با عصا یا واکر می‌توانند راه رفتن اولیه را شروع کنند. با طی کردن دوره نقاهت و سازگاری مفصل جدید با زانو روند پیاده‌روی بهبود چشم‌گیری خواهد داشت. بیماران معمولا می‌توانند ظرف سه تا شش هفته پس از جراحی رانندگی را شروع کنند و بیشتر فعالیت‌های عادی دیگر را تا شش هفته یا قبل از آن از سر بگیرند. بهبودی کامل و بازگشت به قدرت و تحرک کامل ممکن است چهار ماه یا بیشتر طول بکشد. با این حال، در بسیاری از موارد، بیماران یک ماه پس از جراحی به طور قابل توجهی تحرک بیشتری نسبت به قبل از تعویض زانو دارند.